İlhami Bekir TEZ

BİYOGRAFİ
İlhami Bekir TEZ
(d. 1906/ö. 29 Mart 1984)

Şair, Yazar, Öğretmen, İlhami Bekir, Vecdi Ahmet, Herhangi Biri.

Libya’nın Trablus şehrinde 1906 yılında doğdu. Şiir ve yazılarında “İlhami Bekir”, “Vecdi Ahmed” ve “Herhangi Biri” müstear isimlerini de kullandı. Berberî asıllıdır ( Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, 1998: 342). Küçük yaşta, subay olan dayısıyla birlikte İstanbul’a gitti (1911). Dayısının ölümü üzerine Darüleytam’a verildi. Darülmuallimin’i (İlköğretmen Okulu) bitirdi (1926). 1954’e kadar Bolu, Düzce, İzmir, İstanbul gibi şehirlerde öğretmenlik yaptı. Cumhuriyet, Vatan, Son Posta ve Tan gazetelerinde çalıştı. Son Posta gazetesinde köşe yazarlığı yaptı. Şiir, roman ve çocuk kitaplarının yanı sıra eczacılıkla ilgili kitaplar yayımladı. Bilmece (108 sayı, 1943-1945), Memleketimizde ve Dünyada Kitaplar (11 sayı, 1950), SEK (Sanat El Kitapları) adlı dergilerin çıkışında emeği geçti.

Nâzım Hikmet, Sabiha ve Zekeriya Sertel, Vâlâ Nurettin gibi isimlerin çevresinde bulunan İlhami Bekir, sosyalist düşüncenin önde gelen edebiyatçılarından biri olmuştur. Tuna Baltacıoğlu hatıralarında İlhami Bekir’in portresini şu cümlelerle çizmektedir:

“İlhami Bekir Tez’le Yeni Adam günlerinde ve sonrasında yakın ilişkimiz oldu. Yumuşak, sevecen bir insandı. Görünümü bir Habeş’i andırırdı. Kafasını arkaya atma biçiminde bir tiki vardı. Yüzünden eksik olmayan gülüşüyle ve sıcak yaklaşımıyla sizi kolaylar, her konuyu rahatça tartışabilirdiniz. 1950 yılının Şubat ayında Memet Fuat, Oktay Verel, İlhami Bekir Tez ve ben Memleketimizde ve Dünyada Kitaplar adı altında bir dergi yayınlamaya başlamıştık. Bu dergi 11 sayı çıktı ve Aralık ayında kapandı. Biz üç genç, neden İlhami Bekir’i de aramıza almıştık. Sanırım onun deneyimi, bilgisi ve yol göstericiliği bizi etkilemişti. Ama bunların ötesinde onun sıcak yaklaşımı ve her türlü tartışmaya açık olması başlıca nedendi.” (Baltacıoğlu 1998: 125-132) İlhami Bekir 1955’ten itibaren, eşinden ayrıldığı ve ailesinden kimsesi kalmadığı için, yalnız olarak otellerde yaşadı. Son yıllarını İstanbul Bağcılar Huzurevi’nde geçirdi ve 29 Mart 1984 tarihinde burada öldü.

İlhami Bekir, ilk şiirlerini 1924 yılında Milli Mecmua’da yayımlamaya başlar.

Ölçülü-uyaklı kaleme aldığı ilk şiirlerinden sonra şiir ve yazılan daha çok Servet-i Fünun (Uyanış), Resimli Ay, Meşale, Halkevi, Varlık, Resimli Şark, Yeni Adam gibi dergilerde görülür. Naşit Galip’le ortaklaşa kaleme aldıkları Hayat Bilgisine Göre Çocuk Şiirleri (1928), İlhami Bekir’in yayımlanan ilk kitabıdır. Bir işçinin yirmi dört saatini ele alan 24 Saat (1929), İlhami Bekir’in ilk önemli şiir kitabı olarak kabul edilmektedir. İlerleyen yıllarda Herhangi Bir Şiir Kitabıdır (1931), Mustafa Kemal (1933), Olduğu Gibi (1935), Birinci Forma A (1939), Hürriyete Kaside (1945), Birinci Seans (1956), En Güzel Şarkı (1960), Küba (1962), Şiirler (1971), Altın Destan: Mustafa Kemal (1973), Yetmiş Yaşın Melankolisi (1975) , Unuttum (1979) adlı şiir kitaplarını yayımlar.